Jak się sprawdza, czy producent podał prawdę?

Jeżeli coś jest niejasne, zajrzyj do FAQ

Na stronie internetowej Komisji Europejskiej poświęconej tematowi oszczędności energii (http://ec.europa.eu/energy/en/topics/energy-efficiency/energy-efficient-products) udostępniono dokument pt. Frequently Asked Questions (FAQ) on the Ecodesign Directive and its Implementing Regulations.

W tej na bieżąco aktualizowanej publikacji zebrane są najczęściej zadawane pytania na temat dyrektywy ekoprojektu dla różnych urządzeń i przepisów ją wdrażających oraz odpowiedzi, które odzwierciedlają stanowisko, jakie w danej kwestii zajmuje Komisja Europejska oraz organy nadzorujące wdrażanie dyrektywy w państwach członkowskich UE. Chociaż odpowiedzi nie są prawnie wiążące, mogą być pomocne w interpretacji tych przepisów. Poniżej przedstawiamy przykładowe z nich.

Jak to jest ze środkami transportu?
Jedna z kwestii dotyczy tego, czy zakresem dyrektywy ekoprojektu i przepisów ją wdrażających powinny być objęte silniki elektryczne, które są używane na statkach. W FAQ wyjaśniono, że dyrektywa ekoprojektu nie dotyczy środków transportu ludzi i towarów.

Z tego zaś wynika, że regulacje ją wdrażające nie dotyczą produktów przeznaczonych wyłącznie do użytku w środkach transportu ludzi i towarów. Dlatego, jeżeli dany model silnika może być używany tylko na statkach, nie podlega tym przepisom. Jeśli jednak można go używać również poza środkami transportu, musi je spełniać.

KE nie robi wyjątków
Kolejne pytanie dotyczyło bardziej złożonej sytuacji. Jeden z producentów silników, na specjalne zamówienie dostawcy pewnej maszyny o konstrukcji niezmiennej od 20 lat, wykonywał modele o rozmiarach mniejszych niż silników standardowych, które się w niej nie mieściły. W związku z tym, że od czerwca 2011 roku silniki wprowadzane na rynek musiały mieć co najmniej klasę sprawności IE2, producent maszyny zdecydował się ją przeprojektować.

Od tej pory można w niej instalować standardowe silniki. Problem dotyczył silników na wymianę w starszych maszynach. Nie dało się bowiem zbudować silników w klasie IE2 o wymaganych rozmiarach. W związku z tym producent silników chciał się upewnić, czy może, na potrzeby tego klienta, nadal sprzedawać, w niewielkiej liczbie, te w klasie IE1 o odpowiednich rozmiarach. Niestety, z odpowiedzi zamieszczonej w FAQ jasno wynika, że po upływie terminu granicznego wprowadzanie do obrotu albo oddawanie do eksploatacji tych urządzeń jest zabronione.

Czy datę produkcji można zaszyfrować?
Następna wątpliwość dotyczyła tego, czy data produkcji silnika może być, zamiast na tabliczce znamionowej, zapisana w postaci zaszyfrowanej, na przykład w numerze seryjnym urządzenia. Jak argumentowała strona zadająca to pytanie, w takim przypadku datę produkcji także będzie można poznać, a przynajmniej producent będzie w stanie to zrobić.

W FAQ wyjaśniono jednak, że taka informacja musi być dostępna nie tylko dla producenta silnika, ale też dla użytkowników oraz organów nadzorujących wdrażanie dyrektywy ekoprojektu. Dlatego w przypadku, gdy nie można podać daty produkcji w postaci wymaganej przez przepisy, na przykład z powodu braku miejsca, informację można przedstawić w postaci zakodowanej. Warunkiem jest jednak dołączenie w formie pisemnej wyjaśnienia tego kodu, w którym data produkcji będzie podana wprost.

Jak wygląda sytuacja ze sterownikami?
Kolejna niejasność dotyczyła przepisów obowiązujących od 1 stycznia 2015 roku, zgodnie z którymi silniki o mocy znamionowej w przedziale od 7,5 kW do 375 kW w klasie IE2 muszą być wyposażone w sterownik bezstopniowy. Strona pytająca chciała wiedzieć, czy obowiązek dostawy tego ostatniego ciąży na producencie silnika i czy w razie wymiany silnika z nowym modelem ma być używany stary sterownik?

Jak wyjaśniono w FAQ, producent silnika nie musi dostarczać VSD. W tym przypadku bowiem zgodność z przepisami jest egzekwowana już po oddaniu silnika do eksploatacji. Producent silnika powinien za to zamieścić na jego tabliczce znamionowej oraz w dokumentacji informację o konieczności używania tego urządzenia w połączeniu ze sterownikiem bezstopniowym.

Od 1 stycznia tego roku dotyczy to też silników o mocy znamionowej w przedziale od 0,75 kW do 375 kW. Kiedy z kolei silnik jest wymieniany, musi być wyposażony w VSD, jednak nie istnieją szczegółowe przepisy dotyczące tej kwestii.

Co z silnikami wycofanymi z użytku?
Następne pytanie dotyczyło tego, czy dozwolone jest wystawianie na sprzedaż na stronach internetowych producenta silników, których nie powinno się już wprowadzać na rynek, na przykład silników w klasie IE1 po 1 stycznia 2015 roku, bez informacji o tym, że nie można ich używać na terenie Unii Europejskiej. W FAQ odpowiedziano na to stanowczym NIE, jako uzasadnienie podając odpowiednie fragmenty z dokumentu Blue Guide (Przewodnik po wymogach CE dla produktów w UE).

Jak testować silniki w wykonaniu specjalnym?
Kolejna wątpliwość dotyczyła silników zmodyfikowanych w stosunku do standardowych modeli, dla których gwarantowana jest określona klasa sprawności. Strona pytająca dociekała, czy zanim takie urządzenie zostanie poddane testowi sprawdzającemu jego sprawność, należy je na powrót przebudować, rezygnując z wszystkich niestandardowych rozwiązań, na przykład łożysk innego typu albo innej instalacji chłodzenia.

W FAQ wyjaśniono, że w takich przypadkach trzeba się najpierw upewnić, czy w związku z wprowadzonymi modyfikacjami silnik w dalszym ciągu podlega przepisom. Na przykład może się okazać, że specjalne łożyska zastosowano, żeby umożliwić pracę w wysokich temperaturach, poza zakresem objętym przepisami. Jeśli tak nie jest, powinien być badany w tej formie, w jakiej jest wprowadzany na rynek, czyli modyfikacji nie należy cofać.